Mesane Kanseri Nedir
Mesane kanseri en sık görülen kanserler arasında erkek popülasyonda 7. sırada, genel popülasyonda ise 11. sırada görülen kanser hastalığıdır. Genellikle 40 yaş sonrası görülen hastalık idrarda kanama şikayetinin araştırılması neticesinde tanı konulmaktadır. İdrarda ağrısız pıhtılı kanama, idrarda yanma, sık idrara çıkma gibi şikayetler neticesinde ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) gibi çekimler ile mesane tümörü teşhis edilebilir.
Ancak kesin teşhis için bu hastalar sistoskopi denilen mesane içinin endoskopisi işlemi ile birlikte klinik tanı alır ve bu işlem esnasında görülen tümöre elektrokoter (TUR) veya lazer yardımıyla rezeksiyon (kazıma işlemi) yapılarak patolojik incelemeye alınır. Nihai tanı patolojik incelemenin ardından mesane kanseri teşhisini koyar.
Mesane Kanseri Tanısı
Mesane kanserinin ilk tanı aşamasında lokal hastalık veya yayılmış hastalık olarak saptanabilir. Lokal hastalık ise mesane kasına yayılımı olan ve olmayan olarak iki gruba ayrılmaktadır. Lokal ve kasa yayılımı olmayan hastalıklar mesane içine ilaç uygulamaları (kemoterapi, immünoterapi gibi) ve en az 5 yıl boyunca aralıklı mesane endoskopisi ile takip edilirler.
Lokal ve mesane kasına yayılımı olan mesane kanseri ise genel durum açısından ameliyata uygun ise mesanenin alınması ve bağırsak bölümlerinden yeni mesane yapılması operasyonu (radikal sistektomi) yapılmaktadır.
Ameliyata uygun olmayan mesane kasına yayılmış olan hastalıkta ve vücuda yayılmış hastalıkta ise medikal (kemoterapi) ve radyasyon (radyoterapi) onkolojik tedaviler uygulanmaktadır.
Açık Radikal Sistektomi
Mesanenin açık operasyonla alınması
Mesane kanserinin ileri evre (mesane kasına ve mesanenin derin katlarına yayılmış hastalık) olması durumunda ve yakın komşu organlara uzanımı (prostat, uterus, vajina gibi) olması durumunda yapılan bir operasyondur.
Ameliyat öncesi 1-3 gün önceden (farklı protokoller mevcut) bağırsak temizliği ve oral beslenmeye ara verilir. Hastaların ameliyat sonrası dönemde hızlı toparlanması için klinik rutinimizde kısa barsak protokolü ve anestezik ve ağrı kesici olarak bağırsak hareketlerini yavaşlamasına neden olan ilaçlardan kaçınarak (‘’ERAS Protokolü’’) normal hayata hızlı dönüş sağlanmaktadır.
Göbek altından genital bölgeye doğru uzanan 10-12 cm’lik bir kesi ile yapılan açık radikal sistektomi operasyonunda rutin olarak erkek hastada mesane, prostat bezi, meni keseleri ve mesane etrafındaki lenf istasyonları çıkarılır. Böbreklerin mesaneye idrarı boşalttığı kanal olan üreterlerde mesaneye yakın kısımdan kesilerek tüm dokular patolojiye göderilir. Kadın hastada ise mesane, uterus (rahim), överler (yumurtalıklar), tüpler ve vajenin üst 1/3’lük kısmına ek olarak yine lenf istasyonları ve üreterlerin son kısımları çıkarılarak patolojik incelemeye gönderilir.
Eğer bir yayılım yoksa erkek ve kadında uretra (idrarın mesane ve prostattan sonra seyrettiği son çıkış kanalı) çıkarılmaz. Böbrekten idrarı boşaltan tüpler ise idrarın vücuttan atılımını sağlamak amacıyla genellikle bağırsak segmentleri kullanılarak cilde (karın cildi) veya uretraya (normal çıkış yerine) ağızlaştırılır.
Hastanın ameliyat öncesi genel sistemik değerlendirmesi fizik muayenesi, endoskopi işlemin raporu, patoloji raporları, radyolojik incelemesi doğrultusunda ve operasyon esnasındaki bulgularda da hastalar uygun ise bağırsaktan yapılan mesane ‘’ ortotopik mesane ‘’ olarak normal anatomik yerine konularak normal çıkış yerinden hastaların idrar yapması sağlanabilir.
Ameliyat öncesi değerlendirmede ortotopik mesane açısından uygun olmayan hastalarda ise dünya genelinde en fazla yapılan yöntem olan ’’ ileal loop’’ tekniği ile hastanın idrarı ince bağırsaktan yapılan bir köprü ile karın cildine ağızlaştırılır. Kalıcı olarak yapılan bu stoma, ürostomi torbası ve adaptörü yardımıyla kapalı sistemde tutar. Belirli aralıklarla torba içindeki idrarı tuvalete boşaltırlar.
Hastalar genellikle ameliyat sonrası birikimleri dışarı almak ve takip etmek amaçlı 2 adet drenaj sistemi ile operasyon çıkarlar. Karın bölgesine yapılan kesi estetik olarak minimum iz kalacak şekilde kapatılır. Toplamda 5-7 gün hastanede gözetim altında tutularak yakın takip edilirler. Ameliyat sonrası genel durum itibariyle bazen yoğun bakım ünitesinde 1 gün kadar kaldıktan sonra yataklı serviste tüm bakımları ve ilaç tedavileri ERAS protokolü (Enhanced Recovery after Radical Surgery) ne uygun olarak yapılarak normal hayata en hızlı bir şekilde döndürülürler.
Toplamda genellikle 4-6 saat süren robotik radikal sistektomi oprasyonunun başarısı onkolojik ve fonksiyonel sonuçlarına bağlıdır. Bu sonuçlar da cerrahın ve ekibinin tecrübesiyle doğru orantılıdır. Operasyon sonrası patoloji raporu sonuçlarına göre ek bir tedavi (Işın tedavisi, kemoterapi) gerekmeyen hastalar ilk 5 yıl nüks veya uzak sıçramalar açısından yakın takip edilirler.
Robotik Radikal Sistektomi
Robot yardımıyla mesane alınması
Robotik sistemlerin ürolojik cerrahide çalışma prensibi karın duvarına 5-6 adet 1 cm’lik delikler açılarak karın içi şişirilir ve bu alanda robot kolları hastaya yanaştırılarak entegre edilir. Entegre sistemin uzaktan yönetimini (konsol) sağlayan bir cerrah ve hasta başında ona yardımcı olan asistanlar ile operasyon gerçekleştirilir. Ürolojik kanser cerrahilerinde robotik cerrahinin yüksek görüş kalitesi ve kanama miktarının az olması, kısa yatış süreleri sebebiyle açık yöntemlere; kullanım kolaylığı ve konforu açısından ise laparoskopik (hasta başında karın duvarına açılan delikler içinden çalışarak) yönteme üstünlüğü sebebiyle yaygınlaşma eğilimi mevcuttur. Maliyet olarak tüm yöntemlerden daha pahalı olması ise en önemli dezavantajıdır.
Ameliyat öncesi 1-3 gün önceden (farklı protokoller mevcut) bağırsak temizliği ve oral beslenmeye ara verilir. Hastaların ameliyat sonrası dönemde hızlı toparlanması için klinik rutinimizde kısa barsak protokolü ve anestezik ve ağrı kesici olarak bağırsak hareketlerini yavaşlamasına neden olan ilaçlardan kaçınarak (‘’ERAS Protokolü’’) normal hayata hızlı dönüş sağlanmaktadır.
Robotik radikal sistektomi operasyonunun birinci kısmında tedavi ve evreleme için gerekli dokular çıkartılır. Robotik radikal sistektomide cerrahi prensiplerde herhangi bir değişiklik olmadan yapılan teknik farklıdır. Bu operasyonda robotik sistem yardımıyla mesane ve ekleri (erkekte prostat, seminal keseler, üreterlerin alt ucu; kadında rahim, yumurtalık, tüpler ve vajenin bir bölümü) çıkarılır. Yine bu sistemde mesanenin lenf istasyonları çıkarılır.
Operasyonun ikinci kısmı bağırsak segmentlerinden ortotopik mesane (normal idrar kanalından idrar yapmayı sağlayan operasyon) veya ileal loop (barsak segmentinin köprü amacıyla kullanılarak karın duvarına ağızlaştırılması) olarak yapılan diversiyon (idrarın yolunu değiştirme) teknikleri hem açık olarak hem de yine robotik sistemle kapalı olarak yapılabilmektedir. Bu operasyonda 20-40 cm (genellikle ince bağırsak) bağırsak segmenti damarları korunarak bağırsak duvarından ayrılır. Kalan bağırsak segmentleri birbirilerine yaklaştırılarak dikilir ve devamlılık sağlanır.
Bağırsaktan kendi üstüne katlanarak yeni mesane oluşturulabilir veya bu segmente üreterler ağızlaştırılması sonrası karın cildine köprü olarak kullanılabilir. Yeni mesaneye (ortotopik mesane) üreterler (böbrekten taşıyan kanal) ağızlaştırılır ve yeni mesane de uretra (normal idrarın son çıkış tüneli) ile birleştirilerek hastaların anatomik olarak idrar yapması sağlanır. Bu operasyonun ikinci kısmı robotik veya açık olarak yapılabilir. Robotik cerrahi ile yapılabilmesi cerrahi ekibin tecrübesi ile birlikte hastanın durumuna da bağlıdır. Karın bölgesindeki çalışma kanalları için yapılan kesiler estetik olarak minimum iz kalacak şekilde kapatılırlar.
Hastalar genellikle ameliyat sonrası birikimleri dışarı almak ve takip etmek amaçlı 2 adet drenaj sistemi ile operasyon çıkarlar. Toplamda 5-7 gün hastanede gözetim altında tutularak yakın takip edilirler. Ameliyat sonrası genel durum itibariyle bazen yoğun bakım ünitesinde 1 gün kadar kaldıktan sonra yataklı serviste tüm bakımları ve ilaç tedavileri ERAS protokolü (Enhanced Recovery after Radical Surgery) ne uygun olarak yapılarak normal hayata en hızlı bir şekilde döndürülürler.
Toplamda genellikle 4-6 saat süren robotik radikal sistektomi oprasyonunun başarısı onkolojik ve fonksiyonel sonuçlarına bağlıdır. Bu sonuçlar da cerrahın ve ekibinin tecrübesiyle doğru orantılıdır. Operasyon sonrası patoloji raporu sonuçlarına göre ek bir tedavi (Işın tedavisi, kemoterapi) gerekmeyen hastalar ilk 5 yıl nüks veya uzak sıçramalar açısından yakın takip edilirler.